اثرات توهم شنوایی بر زندگی
توهم شنوایی: توهم شنوایی درک گفتار خارجی در غیاب محرک خارجی میباشد. که با دلایل گوناگونی ممکن است بروز کند. برخی از بیماران مبتلا به توهم شنوایی صداهایی را میشنوند که وجود خارجی ندارد و افراد دیگر قادر به شنیدن آنها نیستند. محتوای این نوع توهم در برخی اوقات ممکن است مهم و خطرناک باشد، چون اغلب این بیماران صداهایی را میشنوند که دستورات انجام کارهای خطرناک مثل ضرب و جرح و کشتن دیگران، اقدامات خطرناک مثل آتشسوزی و خرابکاری را به آنها میدهد. صداها ممکن است مربوط به افراد خانواده و یا افراد غریبه باشد .محدوده گفتار میتواند از تک کلمه، عبارت کوتاه تا مکالمات متغیر باشد و به غیر از گفتار به صورت صدای موسیقی، دست زدن، صداهای بلند و محکم و یا صداهای محیط باشد.
بروز توهم شنوایی شامل سه قسمت است: فاز آغازین، فاز سازماندهی، و فاز تثبیت. در فاز آغازین بیمار دچار ترس میشود زیرا تجربه بدی از صدا دارد. در مرحله سازماندهی، بیمار سعی در مقابله با توهم دارد تا اینکه در فاز تثبیت شخص یاد میگیرد که چگونه با صدا کنار بیاید و زندگی عادی خود را ادامه دهد.
بیماران با سابقه توهم شنوایی(بدون در نظر گرفتن مشکلات روحی روانی)، احساس خشم، غضب، آزردگی، پریشانی و آشفتگی دارند، به خصوص اگر توهم شنوایی مکرر برایشان اتفاق بیافتد. اکثر بیماران در این حالت دچار استرس و خشم میشوند و نمیتوانند کارهای روزمره را انجام دهند. شواهد نشان میدهد در افرادی که دارای توهم شنوایی با محتوای منفی هستند، اعتماد به نفس و کیفیت زندگی کاهش پیداخواهد کرد.
یکی از راههای درمانی مقابله با بیماریهای روانی
از قبیل توهم، موسیقی درمانی است. در
مطالعهی شرگیل بیان شدهاست که یکی از معمولترین رویکردهای
رفتاری که بیماران برای مقابله با توهم انجام میدهند، ابتدا گوشدادن به موسیقی
سپس خوابیدن و ریلکس کردن و در نهایت صحبت کردن با دیگران است. در مطالعه ی Carter، 75% بیماران با گوش دادن به موسیقی یا رادیو،
بلند کردن صدای موزیک توانسته بودند با صدای توهم خود مقابله کنند. استفاده از
هدفون هنگام گوش دادن به موسیقی کمک بسیار زیادی در کاهش توهم داشت.
CBT
یک روش درمانی از طریق صحبت کردن با بیمار است. “درمان رفتاری شناختی" کمک میکند تا به گونه دیگری بیمار بیاندیشد
و در نتیجه این طرز تفکر جدید بیمار می تواند با رفتارهای سالمتر و درست تری در
برابر حوادث ناخواسته و ناگوار پیرامون برخورد نماید.
در حال حاضر درمان قطعی برای توهم وجود ندارد. برخی از درمانها جهت کنترل و مدیریت توهم به کار میرود. برخی از درمانها مانند درمانهای دارویی با اثر بر فعالیتهای مغزی از بروز توهم میکاهد. در کل توهم خود به تنهایی به عنوان بیماری نیست، بلکه به عنوان نشانهای از برخی اختلالات مورد توجه هستند. توهم برای بیمار، چیزی بزرگتر از یک علامت بیماری یا اختلال درکی است که با توجه به اختلالات همراه با آن، زمینههای فرهنگی و مذهبی بیمار، حمایت خانواده و اطرافیان فرد قابل کنترل است.(1)
روش هاي خود مراقبتي در کنترل توهم شنوايي افراد اسکيزوفرنيک
يافته ها نشان داد که ٥/٤٥ درصد سن واحدهاي مورد پژوهش کمتر از ٣٠ سالگي (۵/۹±۲/۳۳)، ۲/۸۷ درصد مرد و ۳/۷۰ درصد بيکار بودند. بين متغيرهاي دموگرافيک و شدت توهم، ارتباط آماري وجود نداشت ولي بين وضعيت زناشويي با سطح تداخل توهم شنوايي در فعاليتها ارتباط معني دار آماري وجود داشت. بيشترين روش مورد استفاده جهت کنترل توهم شنوايي گروه روشهاي رفتاري با ميانگين ٢٦/١٠ و انحراف معيار ٢٦/٣ بود که در اين دسته بيشترين راهکار مؤثر، خواندن دعا، نيايش و قرآن بوده است.
تعيين روشهاي خود مراقبتي در کنترل توهم شنوايي نشان ميدهد که بيشترين راهکارهاي خود مراقبتي مورد استفاده توسط بيماران در کنترل توهم شنوايي در حيطه راهکارهاي رفتاري بود که خواندن نماز دعا و قرآن (٨/٨٣%) بيشترين شيوه اي بود که در اين حيطه مؤثر شناخته شده بود. صحبت کردن با ديگران (٨/٦٩%)، رفتن به مکان ساکت (٢/٦٨%)، خواندن مجله، کتاب و روزنامه (٣/٦٧%) در حيطه روشهاي رفتاري در مرتبههاي بعدي قرار گرفته بودند. بعد از راهکارهاي خود مراقبتي حيطه رفتاري، راهکارهاي خود مراقبتي حيطه جسمي بيشتر مورد استقبال بود و از بين اين راهکارها بيشترين تأثير مربوط به گوشکردن به موسيقي (٧/٧٩%) بود. قدم زدن (١/٧٣%)، ورزش (٥/٧١%) و خواب (٢/٦٣%) در مرتبههاي بعدي قرار گرفته بودند.
راهکارهاي خود مراقبتي حيطه شناختي در مرتبه سوم قرارگرفتند. اکثريت واحدهاي مورد پژوهش کاهش توجه به صدا را مؤثرترين روش شناخته (٤/٤٤%)، و صحبت کردن با صداها (٣/٤٤%)، پذيرش و کنار آمدن با صداها (٩/٣٢%) و ناديده گرفتن صداها (١/٣٢%) را بعنوان اولويت هاي بعدي همين حيطه قرار دادند.
از آنجائيکه اکثر بيماران منبع اطلاعات را، خود مي دانستند استفاده از خود آموز در اين موارد مي تواند کمک زيادي به استفاده از روش هاي مؤثرتر نمايد.(2)
اثر تلقین بر ادراک بویایی
روش: آزمودنیهای این پژوهش ۳۳ نفر از دانشجویان رشته کتابداری هستند میانگین سنی آزمودنیها ۲۱.۴ سال بوده است.
برای بررسی تلقین بر ادراک حسی بویایی دو آزمایش طراحی شد که به اختصار یکی از آنها را توضیح می دهیم. آزمایش اول: یک عدد بطری شبیه به بطری الکل صنعتی در حالیکه با چای کمرنگ پر شده بود را بهگونه ای روبه روی آزمودنیها قرار دادند تا نام آن را بخوانند و پرسیدند که می‌خواهیم میزان دقت بویایی شما را بسنجیم و در این آزمایش دو عامل حائز اهمیت است یکی فاصله شما از منبع بو و دیگری زمانی که طول می کشد تا شما بوی الکل را متوجه شوید. هر زمان بو را احساس کردید نام و نام خانوادگی خود را و زمانی که که متوجه شدید را یادداشت کنید(بو را فهمیدم در فلان ساعت) و حتی اگر متوجه هم نشدید بنویسید (بو را نفهمیدم در فلان ساعت) و پس از 5 دقیقه برگه هارا جمع کردند.
پس از بررسی های انجام شده ۳۹ درصد از آزمودنی ها بوی الکل را تحت تاثیر تلقین درک کرده بودند. این آزمایش نشان میدهد که تلقین بر ادراک بویایی موثر بوده است. نباید در اینجا این نکته را نیز از نظر دور بداریم که در آزمایش های نقل شده در پژوهش حاضر، نقش آزمایشگر به عنوان مدرس کلاس و شخصی که دانشجویان به او اعتماد ویژه‌ای دارند در تاثیر تلقین در دانشجویان نیز موثر است و چه بسا دانشجویان از استاد خود انتظار نداشته باشند تا آنها را فریب دهد و بیشتر از حد معمول حرف استاد کلاس را پذیرفته و تحت تاثیر تلقین قرار گرفته باشند. در هر حال این مسئله نیز از اهمیت موضوع و تاثیر چشمگیر تلقین بر ادراک حسی نمی‌کاهد.(3)
منابع
1)فتحالله زاده، فرناز و دیگران"مروری بر اثرات توهم شنوایی بر زندگی و تشخیص و درمان آن"فصلنامه علمی پژوهشی طب توانبخشی، سال 1395
2)خدادادی حسن کیاده، نعیما و دیگران"بررسی روشهای خود مراقبتی در کنترل توهم شنوایی مددجویان اسکیزوفرنیک"مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، دوره پانزدهم، صفحه 72-65، سال 1389
3)کریمی، یوسف "بررسی آزمایشی اثر تلقین بر ادراک بویایی: پژوهشی در روانشناسی اجتماعی ادراک حسی" فصلنامه علوم اجتماعی
