تاثیر نوروفیدبک و یوگا در اختلال توجه/بیش فعالی
نتایج نشان داد که روش درمانی یوگا در فاصله ی بین دو مرحله ی ارزیابی که توسط آزمون کانرز ـ فرم والدین سنجیده شد، حاکی از آن بود که یوگا درمان مؤثری برای کودکان بیش فعال می باشد. گزارش والدین از رفتار آزمودنی ها حاکی از کاهش نشانه های بیش فعالی و نمرات آنها در خرده مقیاس های مشکلات سلوک، بی توجهی و رویاپردازی و بیش فعالی و انفعالی بودن بود. تمرینات یوگا باعث کاهش استرس، افزایش اعتماد به نفس و افزایش تمرکز کودکان مبتلا به مشکلات عاطفی و روانی می شود. تمرینات ورزشی موجب بهبود واکنش درمقابل محرک های تنش زا می گردد و این عامل موجب استرس کمتر دانش آموزان مبتلا به بیش فعالی درمقابل محرک های تنش زای مشابه میشود. از دلایل احتمالی بهبود مشکلات رفتاری مبتلایان به بیش فعالی در پی شرکت در برنامه های ورزشی میتوان به تشویق به حس همکاری در گروه، مورد توجه قرارگرفتن و حس مقبولیت در گروه حین جلسات ورزشی اشاره کرد.
همچنین روش درمانی نوروفیدبک نیز روش مؤثری بوده است. نوروفیدبک موجب کاهش اختلال بیش فعالی می شود (تغییرات بیش فعالی پس از 31 جلسه درمان مشاهده گردید). روزیتر نیز در پژوهشی که درمورد مشکلات سلوک کودکان بیش فعال انجام داد، گزارش نمود که نوروفیدبک باعث کاهش مشکلات سلوک در این کودکان می شود.
روش های درمان شناختی رفتاری (نوروفیدبک) شاخص اختلال توجه و تمرکز کودکان بیش فعال موثر بوده است. و نتایج این تحقیق نشان داد که شیوه های آرامبخش (یوگا) تأثیر بیشتری نسبت به نوروفیدبک ـ یوگا و نوروفیدبک در بهبود کودکان بیش فعال داشته است.(1)
تاثیر فعالیت های بدنی بر اختلال توجه/بیش فعالی
پژوهش های مختلف نشان داده اند که کودکان مبتلا به اختلال توجه/ بیش فعالی، ازنظر جسمانی و شناختی دارای مشکلاتی نسبت به کودکان همسن خود هستند. یافته های پژوهش نشان داد که فعالیت بدنی موجب بهبود کارکرد شناختی (حافظه کاری کلامی و حافظه دیداری- فضایی) کودکان 7 تا 12 ساله مبتلا به اختلال توجه/ بیش فعالی شده است. اختلال بیش فعالی و نقص توجه یک اختلال عصب - روانشناختی است که نظریه های اخیر بر نقش اصلی توجه و کمبود کارکردهای شناختی در آن تأکید می کنند، به طوری که مبتلایان به اختلال توجه/بیش فعالی، در اندازه گیری های بازداری پاسخ، حافظه کاری، برنامه ریزی و گوش به زنگی مشکل دارند. با توجه به این عوامل، شرکت در تمرین های بدنی ازطریق ایجاد تغییرات فیزیولوژیک ازقبیل تنظیم دستگاه قلبی- عروقی به خصوص با تأثیر بر سیستم عصبی خودکار پاراسمپاتیک و تحریک عصب واگ، باعث کاهش پتانسیل عمل در گره سینوسی دهلیزی قلب می شود و به آرامش اعصاب کمک می کند و نیز باعث کاهش نقص توجه می شود که این امر می تواند موجب بهبود حافظه کاری کلامی و حافظه دیداری- فضایی شود.
به کارگیری
تمرین های ورزشی موجب افزایش جنبه های مثبت مشروط به پاسخ و فراهم کردن موقعیت هایی
می شود که سبب منحرف شدن توجه فرد از شرایط تهدیدآور و اضطراب زا می گردد.(2)
تاثیر بازی های توپی و غیرتوبی بر اختلال توجه/بیش فعالی
نتایج این پژوهش نشان داد انجام بازي های توپی-
غیر توپی باعث بهبود نشانگان اختلال کمبود توجه/بیش
فعالی دانش آموزان پسر 9 تا 11 در هر دو گروه بازی های توپی و غیر توپی میگردد.
البته این بهبودی در گروه بازی های
توپی بیشتر از گروه بازی های
غیر توپی بود، هرچند این تفاوت از نظر آماري
معنی دار نبود. اثر
بازی های توپی و
غیر توپی بر بهبود نشانگان اختلال کمبود توجه/بیش
فعالی بین گروه ها اختلاف معنی داری (001/0<p) را
نشان داد، اما در
گروه توپی تأثیر بیشتر بوده است. نتایج
این مطالعه نشان می دهد، انجام سه
جلسه بازی های توپی- غیر توپی در هفته به مدت 12 هفته، بهبود معنی داری
بر کاهش نشانگان اختلال کمبود توجه/بیش
فعالی دانش آموزان پسر 9
تا 11
ساله شهر اراك ایجاد کرد. لذا
میتوان بازي های
توپی و غیر توپی را به عنوان یک روش درمانی در کودکان مبتلا بهADHD
مورد استفاده قرارداد و یا حداقل به عنوان روش مکمل و نیز ترکیب با دیگر روش های موجود در درمان این کودکان به کارگرفت. می توان
گفت یک مربی متخصص تربیت بدنی و ورزش با انتخاب درست فعالیتهاي حرکتی و بازيهاي
توپی و غیر توپی میتواند کمک
شایانی به کودکان مبتلا به ADHD
نماید و از این طریق شخصیت این کودکان را رشد داده و آنها را براي ایفاي نقش های مختلف در جامعه آماده کند. به
نظر می رسد آزمودنی ها به دلیل شرکت در فعالیت های
حرکتی و بازی، احساس مطلوبی کسب کرده و این احساس باعث توجه و دقت بیشتری در مورد
مسائل مختلف شده باشد و آنها این تمرکز و توجه را به سایر شرایط نیز تعمیم نمایند. لذا با استناد به نتیجه این پژوهش و مطالعات دیگر می توان گفت در کنار دارودرمانی و دیگر روش ها از روش بازی درمانی برای بهبود کودکان مبتلا به
اختلال ADHD نیز می توان استفاده کرد. (3)
منابع
1)رشیدیپور، شمس الملوک و دیگران "تاثیر یوگا و نوروفیدبک بر کاهش اختلال توجه و تمرکز بیش فعالی بر کودکان10_5 سال" مطالعات روانشناسی ورزشی، شماره 20، صفحه 48_37، سال 1396
2)بهرامی، علیرضا و دیگران "تاثیر فعالیت های بدنی بر کارکرد شناختی و عملکرد حرکتی کودکان مبتلا به اختلال توجه/بیش فعالی" مطالعات روانشناسی ورزشی، شماره 27، صفحه 18_1، سال 1398
3)بهرامی، علیرضا "اثربخشی بازیهای توپی – غیرتوپی بر کاهش نشانگان اختلال کمبود توجه/بیشفعالی دانش آموزان پسر 9 تا 11 ساله شهر اراک" مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، شماره 5، صفحه 9_1، سال 1391
