همگی ما در زندگی روزمره بارها دچارترس و اضطراب شده ایم ، که باعث گوش بزنگی و هشیاری ما و آمادگی و مقابله با خطرات احتمالی شده است . در همین ابتدا با دو پرسش مهم مواجه هستیم.

1. تفاوت ترس و اضطراب چیست؟
2. اگر اضطراب باعث گوش بزنگی و پیشگیری از خطرات احتمالی است پس چرا باید کاهش یابد؟

در پاسخ به پرسش اول باید گفت که ترس منبع واقعی و خارجی دارد ( من یک مار می بینم و می ترسم وازخودم محافظت می کنم ) ولی اضطراب منبع بیرونی و واقعی ندارد ( اگر یک مار ببینیم چه خواهیم کرد؟) البته این یک مثال کلی در جهت درک این مفهوم می باشد ولی تفکیک موضوع به این سادگی نیست.

احساس اضطراب دو مؤلفه کلی دارد:

1. تغییرات جسمی ( تپش قلب و تعریق و تهوع و ....)
2. - تغییرات روانی ( ترس شدید، دلشوره، بی قراری و گوش بزنگی، احساس شرم و...)

1. اختلال پنیک:

   فراوانی آنهاازچند حمله دریک روزتا تعداد انگشت شماری دریکسال متفاوت است.

   حملۀ شدید اضطراب یا دورۀ ناگهانی ترس و وحشت با احساس مرگ قریب الوقوع که چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد، علائمی از قبیل تپش قلب، تعریق، لرزش، احساس خفگی و تنگی نفس، تهوع، سرگیجه، گرگرفتگی، ترس از مرگ و ... کم و بیش وجود دارند.

   افراد معمولا" بعداز حملات پنیک نگرانی مداوم دربارۀ تکرار و روی دادن مجدد آن دارند.

   در بسیاری از موارد به همراه اختلال پنیک اضطراب مشکلات دیگری مثل افسردگی، ترس یا عدم تمایل به قرارگرفتن در جمعیت، ترس های خاص (فوبی) و وسواس هم وجود دارند.

2. آگورافوبیا:

   ترس از ترک کردن مکانی امن مثل خانه ، محل کار و...

   معمولاً در این حالت فرد از ورود به مراکزی مثل بازار، سینما و ...که خروج از آنها کمی دشوار است اجتناب می نماید. در بسیاری از موارد این اختلال همراه پنیک است و فرد ترس رخ دادن حملات پنیک در این شرایط را دارد.

   معمولاً با علائمی مانند:

   1. ترس از تنها ماندن خانه
   2. ایستادن در صف
   3. فضاهای سربسته
   4. فضای سرباز
   5. استفاده از وسایل نقلیه عمومی همراه است و فرد سعی در اجتناب از آنها دارد( گاهی افراد به تنهایی نمی توانند وارد این موقعیتها شوند و حتماً باید کسی همراه آنها باشد)

3. اضطراب فراگیر:

   اضطراب و نگرانی مفرط دربارۀ چندین موضوع که دراکثر اوقات شبانه روز وجود دارد. این اضطراب در فرد، حال بسیار ناخوشایند و آزاردهنده ای ایجاد می کند و باعلائم زیر همراه است :

   1. تحریک پذیری بالا
   2. بی قراری
   3. مشکل در تمرکز
   4. خستگی و بی انرژی بودن
   5. اختلال خواب
   6. تنیدگی و انقباض عضلانی و درد( گاهی تهوع)

   در بسیاری از موارد این حالت در فرد باعث کاهش اعتماد به نفس شده و فرد دائماً در حال ارزیابی منفی از عملکرد و توانایی های خود می باشد.

4. اختلال فوبی(هراس):

   فوبی خاص ترس افراطی از یک موضوع، شرایط یا موقعیتی خاص و معین است .

   فوبی اجتماعی ترس از عملکرد در اجتماع است .

   • فوبی:

   ترس یا اضطراب شدید نسبت به یک شیء یا موقعیت خاص که معمولاً این شی ء یا موقعیت بلافاصله باعث ترس شدید و حال بد می شود و فرد بلافاصله عکس العمل نشان می دهد. فرد تا حد ممکن سعی در احتناب از موارد اضطراب آور دارد که در بسیاری از موارد منجر به نقض در عملکرد روزانه او می گردد.

5. اختلال اضطراب اجتماع:

   فرد از اینکه در موقعیتهای اجتماعی نتواند عملکرد خوب و درستی داشته باشد و منفی ارزیابی گردد ترس(می ترسد شدید و دائمی از موقعیتهایی که در آن فرد درجمع دیگران قرار می گیرد یا باید مقابل آنها کار انجام دهد)

6. لالی انتخابی:

   این مسئله در کودکان بسیار شایع می باشد که در تعاملات اجتماعی صحبت را شروع نمی کنند یا وقتی با دیگران صحبت می کنند متقابلاً پاسخ نمی دهند.

7. اضطراب جدایی:

   در این حالت، فدر به علت جدا شدن از خانه یا افرادی که به آنها وابستگی عاطفی زیادی دارد به شدت مضطرب می گردد. این اختلال معمولاً در کودکی ( سالهای پیش از دبستان ) مشاهده می گردد ولی در بزرگسالی هم می تواند وجود داشته باشد.

   فرد به طور دائم و به شدت نگران است که :

   1. مبادا یکی از اعضای مهم خانواده را از دست بدهد.
   2. معمولاً دوست ندارد از خانه خارج شود زیرا نگران است که از والدین و افراد مورد علاقۀ خود جدا شود یا اتفاق بدی برای آنها رخ بدهد.
   3. در حالت کلی فرد معمولاً و به شدت نگران است که مبادا برای اعضای خانواده اش اتفاق بدی رخ دهد و او تنها بماند.